“De nieuwe Nederlandse muziek is nog niet zelfstandig genoeg, om reeds elke stimulans van buitenaf te kunnen ontberen. Als de Nederlandse muziek op het ogenblik, gedurende vijf jaren slechts, aan haar eigen ontwikkelingstendensen blijft overgelaten, zitten wij voor 1940 weer vastgegroeid in het ergste provincialisme.”
— Quote Source
Voornaam componist en essayist
Willem Pijper kende eigenlijk twee loopbanen. Hij was een van de voornaamste componisten van zijn tijd, maar hij was daarnaast ook belangrijk als criticus en essayist. Als componist werd hij internationaal gewaardeerd en leidde hij een volgende generatie op. Als literair auteur werd hij onder meer door Simon Vestdijk bewonderd.
Opleiding
Aanvankelijk wilde Pijper als gymnasiast nog botanie gaan studeren, maar hij besloot op zijn zeventiende toch voor de muziekschool te kiezen. Hij volgde daar pianolessen, maar legde uiteindelijk zijn examen af in de theoretische vakken. Vervolgens ontwikkelde hij zich vooral autodidactisch. In 1918 werd Pijper benoemd tot harmonieleraar aan de muziekschool in Amsterdam.
Ook als componist maakt Willem Pijper in die jaren snel naam. In eerste instantie getuigt zijn werk vooral van de invloed van de Duitse laatromantische school (bijvoorbeeld Mahler) zoals zijn Eerste symfonie in 1917. Zijn Eerste strijkkwartet verraadt de invloed van Mendelssohn. Ook de muziek van de Franse componisten als Debussy en Ravel klinkt door in Pijpers vroege oeuvre. In de jaren 1920 ontwikkelt Willem Pijper wat hij noemt de kiemceltechniek als: “compositiemethode, waarbij een compleet werk kan groeien uit een handjevol noten, gelijk een boom groeit uit een zaadje”.
Conservatorium
In 1930 wordt Willem Pijper directeur van het Toonkunst Conservatorium in Rotterdam en zal dit tot zijn dood in 1947 blijven. In de jaren 1930 werkt hij aan twee opera’s. In 1933 voltooit hij Halewijn met een libretto van zijn echtgenote Emma van Lokhorst.
Daarnaast werkt hij aan het nooit voltooide Merlijn met tekst van Simon Vestdijk. Het bombardement op Rotterdam in 1940 is een grote tegenslag voor Pijpers loopbaan. Hij verliest zijn huis en bezittingen. Na de oorlog krijgt hij kanker en in 1947 overlijdt Willem Pijper.
Willem is een autodidact
Internationalisering
Zijn werk wordt ook in het buitenland opgemerkt; onder meer in Salzburg en Londen vinden concerten plaats. Verder publiceert de Oxford University Press enkele wetenschappelijke edities van zijn werk. Pijper is ook medeoprichter van de noordelijke afdeling van de International Society for Contemporary Music, die zich inspant voor de verbreiding van nieuwe muziek.
Publiceren
Vanaf 1925 gaat Pijper schrijven voor het Rotterdamsch Nieuwsblad en is hij compositieleraar op het Amsterdams Conservatorium. Een jaar later gaat hij ook schrijven voor het tijdschrift De Muziek. In deze jaren wordt Pijper steeds belangrijker als componist en zijn werk wordt zeer regelmatig uitgevoerd. In 1929 en 1930 worden twee bundels van zijn literair werk uitgegeven, respectievelijk De Quintencirkel en De Stemvork.
